Trong xây dựng, móng đơn là một trong những loại móng khá quen thuộc với mọi người. Thế người đối với người không làm việc trong lĩnh vực này thì thuật ngữ móng đơn là một trong những thuật ngữ khá xa lạ.
Vậy móng đơn là gì? Hãy cùng với nhadeps.net tìm hiểu bài viết sau đây.
Móng đơn là gì?
Móng đơn trong các loại móng được sử dụng rất nhiều trong xây dựng. Nó là móng nông được sử dụng để chống đỡ một cột hoặc cụm các cột đứng sát nhau. Loại móng này có thể chịu tải trọng và chống đỡ công trình nhà ở hay trụ cột điện, mố trụ cầu tốt. Nó có thể nằm riêng lẻ, với nhiều hình dạng khác nhau như hình vuông, hình chữ nhật hoặc hình tròn.
Có thể nói, đây là loại móng dễ thi công. Nó cũng là loại móng rẻ tiền nhất. Do đó mà nó giúp chủ đầu tư tiết kiệm rất nhiều phí khi trong quá trình xây dựng công trình.
Đặc điểm, cấu tạo của móng đơn
Xét về cấu tạo, móng đơn rất đơn giản. Nó có thể có 2 loại là móng làm bằng gạch và bê tông cốt thép. Trong đó, với loại móng làm bằng gạch thì gồm các lớp gạch xếp chồng lên nhau. Riêng loại móng đổ bê tông cốt thép thì sẽ có cấu tạo với các phần sau:
- Lớp bê tông lót móng. Nó có độ dày khoảng 100mm và được cấu thành từ bê tông đá 4×6. Bên cạnh đó nó cũng được kết cấu bằng bê tông gạch vỡ và vữa xi măng mác 50 – 100. Bộ phận lớp bê tông lót móng có nhiệm vụ làm sạch và làm phẳng hố móng. Nó sẽ có tác dụng chống mất nước xi măng. Thậm chí nó còn là ván khuôn để đổ bê tông móng.
- Phần móng hay còn gọi là bản móng. Nó thường có đáy hình chữ nhật và bị vát. Bộ phận này có độ dốc vừa phải. Nó được tính toán kích thước phù hợp với từng loại công trình khác nhau.
- Cổ móng là phần có kích thước lớn hơn phần cột móng trên mỗi chiều khoảng 25mm. Tác dụng của nó là truyền lực, tải trọng từ cột xuống đáy móng.
- Giằng móng được biết đến là bộ phận có tác dụng đỡ tường ngăn bên trên. Đồng thời nó cũng có tác dụng làm giảm độ lún lệch giữa các móng trong công trình. Giằng móng được kết hợp làm dầm móng có thể giảm độ lệch tâm của móng. Khi đó, mọi người cần tính toán nó như một dầm trong kết cấu khung
Khi tìm hiểu về kết cấu móng đơn, mọi người cũng nên lưu ý một số vấn đề sau:
- Độ chôn sâu móng so với mặt đất tự nhiên luôn phải hơn 1m.
- Trong trường hợp đất nền yếu thì không sử dụng kết cấu móng đơn. Còn nếu bạn vẫn muốn sử dụng móng đơn thì cần tính toán kĩ lưỡng về kết cấu. Duyên phận nền đất cần phải được gia cố thêm bằng cọc tre
Phân loại móng đơn
Khi tìm hiểu về móng đơn, bạn muốn về phân loại móng cho cụ thể. Bởi hiện nay có rất nhiều loại móng đơn khác nhau. Mỗi loại mỏng sẽ có những tiêu chí riêng để phân loại. Cụ thể:
Nếu dựa vào đặc điểm tải trọng, móng đơn sẽ có các loại sau:
- Móng chịu tải trọng đúng tâm.
- Móng chịu tải trọng lệch tâm.
- Móng các công trình cao. Nó thường được sử dụng cho tháp nước, bể chứa, ống khói,…
- Móng chịu lực ngang lớn. Loại móng này được sử dụng trong làm tường chắn, đập nước.
- Móng chịu tải trọng thẳng đứng, moment nhỏ.
Tiêu chí tiếp theo để có thể phân loại được móng đơn là độ cứng rắn của móng. Loại móng tuyệt đối cứng là móng có độ cứng rất lớn. Nó được xem như bằng vô cùng. Loại móng này có độ biến dạng rất thấp. Độ biến dạng của nó xem như gần bằng 0. Hiện nay, những loại móng thuộc loại cứng tuyệt đối gồm có móng gạch, đá, bê tông. Cụ thể:
- Móng mềm: Đây là loại móng có khả năng biến dạng cùng cấp với đất nền. Nó có khả năng biến dạng lớn, chịu uốn nhiều. Trong đó, móng BTCT có tỷ lệ cạnh dài/ngắn > 8 thuộc loại móng mềm.
- Móng cứng hữu hạn là loại móng bê tông cốt thép có tỷ lệ cạnh dài/cạnh ngắn ≤ 8.
Nếu dựa vào yếu tố chế tạo, hiện nay có loại móng toàn khối và móng lắp ghép. Trong đó, móng toàn khối là loại móng được làm bằng các vật liệu khác nhau. Nó có thể chế tạo ngay tại vị trí xây dựng. Người ta còn gọi loại móng này là móng đổ tại chỗ. Tiếp theo là loại móng lắp ghép. Loại móng này sẽ do nhiều khối lắp ghép chế tạo sẵn ghép lại với nhau khi thi công móng công trình.
Ngoài ra người ta cũng dựa vào chất liệu để phân loại các loại móng đơn. Theo đó sẽ có móng cứng và móng mềm. Trong đó:
- Móng cứng là loại móng được tạo với các vật liệu chịu lực nén đơn thuần. Với loại móng này người ta quy ước tỉ số chiều cao/chiều rộng của khối móng >1/3. Còn tải trọng tác động từ trên xuống sau khi truyền qua móng sẽ được phân phối lại trên đất nền. Loại móng này được áp dụng ở nơi nước ngầm ở dưới sâu.
- Móng mềm là loại móng được tạo với vật liệu chịu kéo, nén và uốn. Móng có đặc điểm biến dạng gần như nền. Và nó không làm nhiệm vụ phân phối lại áp lực. Loại móng này có cấu tạo theo yêu cầu tạo hình bất kỳ. Đặc điểm của nó là tiết kiệm vật liệu và có thời gian thi công nhanh chóng.
Quy trình thi công xây dựng móng đơn
Một vấn đề nữa mà nhiều người thường quan tâm chính là các bước để xây dựng móng đơn ra sao. Theo đó thì quy trình làm móng đơn sẽ gồm 4 bước sau đây.
Đóng cọc vào hố móng
Công việc đầu tiên mọi người cần phải thực hiện chính là đóng cọc vào hố móng. Trong đó, vị trí đóng cọc và kích thước cũng như khoảng cách giữa các cọc đều phải có bản thiết kế trước. Mục đích là nhằm đảm bảo tính chính xác. Đối với những công trình xây dựng trên nền đất yếu thì có thể gia cố nền bằng cách đóng cọc tre. Ngoài ra thì người ta cũng sử dụng cọc cừ tràm. Và kích thước của cọc cừ tràm là >1m2. Kích thước của cọc như thế nào phụ thuộc hoàn toàn vào nền đất. Riêng đường kính gốc của là 6 – 9cm, chiều dài là 3,5 – 4,5m.
Khi đóng cọc vào hố móng, người ta sẽ dùng máy cuốc để đóng cọc sâu vào nền đất. Và khi tiến hành đào hố móng thì cần đo lường độ nông sâu và diện tích đủ rộng. Mục đích là để khi đổ bê tông vào vẫn đảm bảo được kích thước tiêu chuẩn. Vấn đề nữa mà mọi người cần lưu ý chính là cần phải giữ hố móng khô ráo trong suốt quá trình thi công. Nếu có nước thì bạn cần bơm hút nước ra.
Khi hố đã đào xong thì bạn nên sử dụng các loại đất cứng hoặc đá 1×2 và 3×4 để gia cố thêm. Ngoài ra mọi người cũng có thể kết hợp với máy đầm để tăng độ cứng chắc cho nền đất hơn.
Đổ bê tông
Bước thứ 2 trong quy trình này là mọi người sẽ đổ bê tông. Đầu tiên thì bạn cần làm phẳng mặt hố móng. Tiếp theo bạn đổ 1 lớp bê tông để lót móng. Nó tiếp xúc với đất để hạn chế nước cho bê tông lớp trên. Đồng thời nó cũng tạo bề mặt bằng phẳng cho đà giằng và đáy móng.
Chuẩn bị cốt thép
Thao tác thứ ba khi đổ móng đơn chính là phải chuẩn bị cốt thép. Lời khuyên dành cho mọi người là nên sử dụng loại thép chính hãng để đảm bảo chất lượng và độ cứng tốt. Sau khi đã chuẩn bị được thép thì bạn tiến hành cắt và uốn bằng phương pháp cơ học. Bạn có thể dùng túi nilon bảo vệ các đầu chờ.
Đổ bê tông cho móng
Cuối cùng là việc đổ bê tông cho móng. Bạn sẽ tiến hành trộn các loại đá với cát, xi măng và nước theo đúng tỉ lệ tiêu chuẩn. Nguyên tắc đổ là thực hiện ở vị trí xa trước. Mục đích là tạo liên kết vững chãi cho công trình. Bạn cần phải đảm bảo độ khô ráo cho bề mặt trước khi đổ bê tông.
Công thức tính móng đơn
Để có được móng đơn chất lượng, bạn cần phải có công thức tính mới chuẩn. Công thức này sẽ được áp dụng tính cho các nhà dân dụng, nhà xí nghiệp, mố trụ cầu nhỏ, móng mố trụ cầu, móng trụ điện, tháp ăng ten. Trong trường hợp chịu tải trọng lớn thì phải mở rộng đáy móng. Đồng thời bạn cũng cần phải tăng cả chiều dài móng và chiều sâu chôn móng.
Có thể thấy nhược điểm lớn nhất của móng cốc chỉ là chỉ có thể dùng trong trường hợp đất nền có sức chịu tải lớn. Đối với đất nền có sức chịu tải nhỏ thì người ta sẽ gia cố nền đất bằng cừ tràm. Nó có tác dụng tăng khả năng chịu tải của đất lên tới 8 tấn/1m2. Và những tính toán về độ chịu tải cừ tràm liên quan mật thiết với móng. Do đó mà rất nhiều nhà thầu hiện nay đều tính toán móng đơn kết hợp với gia cố cừ tràm. Theo đó thì:
- Khi biến dạng nền không quá lớn, mọi người sẽ áp dụng lý thuyết đàn hồi để tính các đặc trưng biến dạng.
- Cần tận dụng khả năng làm việc của nền trong giai đoạn biến dạng tuyến tính.
- Và hiện nay, công thức tính thể tích móng đơn do nhà thầu thiết kế. Nó phụ thuộc hoàn toàn vào hình dạng của móng là hình chóp, hình trụ thẳng hay đa diện. Bởi mỗi hình dáng sẽ có những công thức tính riêng.
Lưu ý khi thiết kế móng đơn
Khi thiết kế móng đơn, mọi người cũng cần phải lưu ý một số vấn đề. Cụ thể:
Thiết kế móng đơn lệch tâm
Một trong những loại móng đơn được nhiều người hiện nay quan tâm nhất chính làm móng đơn thiết kế lệch tâm. Đây là loại móng có tâm của cột không trùng với trọng tâm của đài móng. Về cách xây móng thì thường áp dụng trong trường hợp:
- Thi công móng nhà phố
- Nhà liền kề
- Công trình có mặt bằng móng không thuận lợi.
Để tạo ra được sự cân bằng, các kiến trúc sư sẽ có những cách tính toán sau:
- Dùng móng chân vịt để giảm độ lệch tâm.
- Đối với phần phản lực của đất nền thì làm dạng tam giác hoặc hình thang. Riêng trung tâm hệ phản lực sẽ dịch chuyển so với có tâm đài. Như vậy, thăng bằng đài móng sẽ được xác lập.
- Tuy nhiên người ta sẽ không áp dụng cách này trong momen lệch tâm lớn. Bởi nó không mang lại hiệu quả cao.
- Cách này sẽ không được sử dụng hoặc ít có hiệu quả trong trường hợp mô men lệch tâm lớn.
- Tiêu chuẩn thép sử dụng làm móng đơn
Một lưu ý nữa ra khi làm móng đơn mọi người cần quan tâm chính là tiêu chuẩn thép được sử dụng. Nó là một trong những phần rất quan trọng ngoài việc tính toán mác bê tông. Theo đó thì mọi người cần phải lựa chọn thép có các tiêu chuẩn sau:
- Thép có chất lượng tốt nhất đúng quy cách và kích thước để làm móng
- Cốt thép đảm bảo có thể uốn, cắt trực tiếp tại công trường hoặc trong nhà máy. Loại thép được sử dụng cần phải đảm bảo đúng kích thước theo bản vẽ móng đơn đã thiết kế.
- Riêng thép đưa vào sử dụng phải sạch, bề mặt không bám bẩn, không có bùn đất hạt dầu mỡ. Đối với loại thép bị hoen gì thì không sử dụng. Trong trường hợp bắt buộc phải sử dụng thì bạn phải làm sạch và xử lý kĩ trước khi đổ bê tông.
- Về độ méo, bẹp hoặc giảm tiết diện của thanh thép không được vượt quá 2%
- Phần kết nối giữa các thanh thép cần đảm bảo hàn nối > 10d, buộc nối >30d.
- Đối với phần thép chưa đổ bê tông thì cần phủ kín bằng ni lông. Mục đích là để đảm bảo kết cấu đạt chất lượng cao nhất.
Tiêu chuẩn thép sử dụng làm móng đơn
Trong kết cấu bê tông cốt thép thì ngoài việc tính toán mác bê tông thì phần cốt thép là yếu tố quan trọng nhất. Phần thép sử dụng phải đạt những tiêu chuẩn nhất định. Cụ thể là:
– Thép làm móng phải là loại thép có chất lượng tốt nhất, đúng quy cách và kích thước
– Cốt thép có thể thực hiện uốn, cắt trực tiếp tại công trường hoặc trong nhà máy. Tuy nhiên phải đảm bảo đúng kích thước theo bản vẽ móng đơn đã thiết kế.
– Thép đưa vào sử dụng phải đảm bảo sạch sẽ, bể mặt không bám bẩn, bùn đất hoặc dầu mỡ. Đặc biệt thép không được hoen gỉ, nếu có cần phải làm sạch và xử lý kĩ trước khi đổ bê tông.
– Độ méo, bẹp hoặc giảm tiết diện của thanh thép không được vượt quá 2%
– Phần kết nối giữa các thanh thép cần đảm bảo
+ Hàn nối > 10d
+ Buộc nối >30d
– Các phần thép chưa đổ bê tông phủ kín cần được bọc kín bằng ni lông để đảm bảo kết cấu đạt chất lượng cao nhất.
Hình ảnh về bản vẽ móng đơn
Trên đây là những thông tin chi tiết cho mọi người tham khảo về về móng đơn là gì. Hy vọng những chia sẻ này sẽ là những thông tin hữu ích nhất đối với tất cả mọi người nếu đang có ý định làm móng đơn.
